ونجا ݙیتی اساں جو اسلاف نال میراث پاتی ھائی
از قلم . فیصل شہزاد چغتائی
سوچݨ دی گالھ اے ھِ کہ امانت تے دیانت ، صداقت ، مساوات ، عدل و انصاف ، قومی خزانے دا تقدس ، سادہ طرز حکومت اساڈا ترکہ ھا تے اساݙی میراث ھائی جیکوں مسلماں نے پست پشت سٹھ ݙیتا تے غیر مسلماناں دی میراث کوں اپنڑیں سینے نال لا تے انہاں دے اصولاں کوں اپنڑیں نظام حکومت دی بنیاد تے طریق حیات بنڑاں گھیدا۔اپنڑیں میراث توں مکررݨ والے مسلماناں نے شاھانہ طرز زندگی ، ملوکیت ، بادشاھت ، شان و شوکت ، وسائل دا ضیاع تے قانون تے انساف توں روگردانی کوں اپنڑاں مسلک بنڑا گھیدا، اج قوماں دی دوڑ اچ اساں بہوں پچھاں رہ گئے ھیں تے ھر ڈینھ اساڈی پسماندگی اچ اضافہ کریندا ویندے، دنیائے اسلام دی جمہورتاں وی بادشاھتاں وانگی ھن کیونکہ انہاں ملکاں اچ قانون دی حکمرانی ، احتساب تے عوامی جوابدھی دے ادارے بہوں کمزار ھن۔ میں اپنڑیں ملک پاکستان دی تاریخ تے نظر پاواں تے محسوس تھیندے کہ اساݙا آغاز بہوں چنگا ھا لیکن وقت دے گزرن دے نال نال اساں زندگی دے ھر شعبے اچ تنزل دا شکار تھئی گئے ۔ امانت ، دیانت تے صداقت قصہ پارینہ بݨ تے رہ گئے تے ایثار دی جگہ تے کرپشن تے لوٹ مار آ گئی ۔ اساڈے بانیاں قوم دے تصور دے مطابق پاکستان کوں دنیائے اسلام دی رہنمائی (لیڈر شپ) دا فریضہ سر انجام ڈیونڑاں ھا لیکن اساں تصوراتی مقام توں ڈھے تے اپنڑاں وقات ایں قدر ونجا چکے ھیں کہ دنیائے اسلام دے اکثر ممالک اچ اساں کوں حقیر تے قابل رحم سمجھا ویندے، اساڈی ایٹمی قوت نے اساں کوں چند سالاں کیتے اسلامی ممالک اچ عزت تے اہمیت ݙیتی ھائی لیکن اساں ایکوں وی قائم نا رکھ سکے تے اج صورتحال اے ھِ کہ دنیائے اسلام دے اکثر ملکاں دا جھکاو اساڈے مخالف ھندوستان دی طرف ھِ او سرمایہ کاری ، عسکری تربیت تے ٹیکنالوجی اچ رھنمائی کیتے اساݙی طرف نی بلکہ ھندوستان دی طرف ݙیکھدے ھن ۔ مسلمان امہ ، اسلامی بھائی چارے تے دینی رشتیاں کوں قومی ریاست تے قومیت پرستی نے پس پشت سٹھ ݙیتا ھِ ۔ تساں خود تجزیہ تے خور کرو تاں محسوس تھیسی کہ اساڈی قیادتاں دی کوتاہ نظری دا وڈا ہتھ ھِ میں عرض کریندا پیاء ھم کہ سادہ طرز حکومت ، امانت و دیانت تے ایثار و قربانی دے حوالے نال قومی زندگی دا آغاز یقینا بہوں چنگا ھا لیکن قیام پاکستان دے چند ھی سالاں اچ اساں مسلمانی دی میراث کوں فراموش کر ݙیتا تے او ساریاں عادتاں اپنا گھیدیاں جنہاں نال اسلامی طرز حکومت دے تصور دی نفی تھیندی ھِ ایں وقت امریکا دنیا دی واحد سپر پاور تے کرہ عرض تے طاقتور ترین تے رئیس ملک ھِ تساں شاید سابق امریکی صدر اوباما دا اے بیان پڑھا ہوسی کہ میکوں وائٹ ھاوس اچ قیام دے دوران ذاتی استعمال کیتے ٹشو پیپر ، اورج جوس جئی چھوٹی چھوٹی چیز خرید کرنی پوندی ھائی ۔ اوباما دے ساتھ تے امریکہ دے نائب صدر جوبائیڈن اپنڑی مالی مشکلات تے پتر دی بیماری کیتے وسائل دی زلت دا ذکر کریندے ہووئے لوگاں دے سامنڑیں رو پئے ۔ انہاں دا پتر کینسر دا مریض ھا ، علاج بے حد مہنگا ھا جیندے نائب صدر افورڈ نا کر سکدا ھا چنانچہ انہاں نے اپنڑاں اکلوتا گھر فروخت کرݨ دا ارادہ کر گھیدا ۔ صدر اوباما نے انہاں کوں ادھار ڈیون دا وعدہ کر تے ایں ارادے توں باز رکھا، اساں اپنڑیں گنگار آکھیاں نال صدر اوباما تے نائب صدر جوبائیڈن کوں سرکاری رھائش گاھواں توں خالی ہتھ نکلیدے ڈیٹھا، ڈونہاں فقط ھک ھک گھر دے مالک ھن تے او گھر وی اقتدار اچ آون توں پہلے خریدے گئے ھن انہاں دے علاوہ دنیا بھر اچ نا کوئی جائیداد ، نا کوئی بینک بیلنس تے نا ھی سرمایہ کاری، ایندے برعکس اساڈے مختلف حکمران گزشتی کئی دھائیاں توں ملکی وسائل کوں جئیں طرح لٹیندے رہے ھن ایں توں پردہ ہٹاون دی ضرور کینی۔آزاد میڈیا لوٹ مار کو کہیں حد تک بے نقاب کر چکا ھِ امریکا ہووے یا انگلستان یا ڈوجہے یورپی تے سکینڈے نیو یا ممالک، انہاں دے حکمران قانون و اخلاقیات دی پابندیاں اچ جکڑے ہووے ھن اساڈے ایتھاں قانون دی حکمرانی مذاق بݨ تے رہ گئی ھِ تے اساڈی جمہوریت تے ملوکیت و بادشاھت دا گمان تھیندا ھِ چنانچہ انہاں ممالک کوں اسلامی ممالک تے اخلاقہ برتری وی حاصل ہوسی۔ سچ ھِ کہ حکمران وی عام انسان دی طرح زندگی گزارن تاں انہاں کوں لوگاں دی مشکلات دا اندازہ تھیسی۔حضرت ساریہ رضی اللہ عنہ دا قاصد حضرت عمر رضی اللہ عنہ دے کول آیا تے انہان ایکوں کھانا کھوواݨ دے واسطے اندر گھن گئے ، کھانے اچ جو ری روٹی زیتون دا تیل تے موٹا پسا ہویا نمک آیا ۔ مہمان نے پوچھا امیر المومنین آپ گیہوں دے آٹے دی روٹی کیوں نی کھاندے ، جواب ملا : عمر کوں یقین ھِ کہ مملکت اچ ھر شخص کوں کم از کم جو دی روٹی میسر ھِ او گیہوں دی روٹی اوں ڈینھ کھاسی جئیں ڈینھ مملکت اچ ہر شخص کوں گیہوں روٹی ملسی۔ اساڈے پہلے وزیر اعظم نوابزادہ لیاقت علی خان خاندانی نواب تے رئیس ھن ۔ ھزاراں ایکڑ اراضی دے مالک تے محلات ا چرھاون والے ھن قیام پاکستان دے بعد اپنڑاں دہلی والا گھر پاکستانی سفارت خانے کوں ڈے ݙیتا تے خود پاکستان اچ گھر تک نا گھیدا تے نا ھی اپنڑی چھوڑی ہووی زمین دے بدلے ایتھاں زمین الاٹمنٹ کروائی ۔ ھک سوال دے جواب اچ آکھیا کہ میں پاکستان اچ گھر تے زمین ایں ویلے گھینساں جئیں ویلے سارے مہاجرین آباد تھئی ویسن ۔ چنانچہ انتقال تھئیا تے نا گھر ھا نا زرعی اراضی ، پاکستان دے پہلے سربراہ مملکت قائد اعظم محمد علی جناح اسلامی طرز حکومت دی میراث کوں ذھن اچ رکھیندے ہووے قومی خزانے دے تقدس دا حد درجہ خیال رکھیندے ھن ، قانون دی حکمرانی، انصاف تے ایثار کوں حرز جاں بنڑاں رکھا ھا ، ھک ھک پیسے دے جائز استعمال دی ایں توں وڈی کیا مثال ہوسی کہ جو بیکری گورنر جنرل ہاوس اچ ناشتے دا سامان سپلائی کریندی ھائی ، مادر ملت نے ایں دے مالک کوں فن کر تے چھوٹی ڈبل روٹی بھیجواوں دا آکھا کیونکہ نارمل ڈب روٹی دے سلائس ضائع تھئی ویندے ھن۔ قائد اعظم کیتے زیارت اچ اونی جراباں منگائیاں گئیاں یا انہاں دے معالج کرنل الہی بخش نے لاہور توں باورچی منگایا تاں قائد اعظم نے جراباں دی قیمت تے باورچی دا خرچہ اپنڑیں جیب توں ادا کیتا۔ مشرقی پاکستان دے سرکاری دورے کیتے برٹس ایئر ویز دا طیارہ گھن توں انکار کر ݙیتا کہ میڈے ملک دا خزانہ ایں تے خرچ دا متحمل نی تھئی سکدا ۔ وفات توں قبل قائد اعظم نے ساری جمع پونجی اپنڑیں بھینڑ تے دھیی دا حصہ کڈھ تے اسلامیہ کالج پشاور ، مدرستہ الاسلام سندھ، انجمن حمایت اسلام لاہور تے بمبی دے ھک مسلمان یتیم خان اچ تقسیم کر ݙیتی ۔ اساڈی قومی تاریخ دے اولین حکمراناں تے نا کڈھیں کرپشن دا الزام لگیا تے نا ھی انہاں دے بیرون ممالک اثاثے یا بینک بیلس ھن ۔ اندرون ملک انہاں دی جائیداداں شک و شبہ توں بالا تر ھن ۔ قائد اعظم تے انہاں دے ساتھیاں نے جئیں سیاسی تے حکمرانی کلچر کوں فروغ ݙیتا او اساڈی اسلامی مراث دے نیڑے ھا، ایں دور اچ پاکستان کوں عالمہ سطح تے وقار تے احترام حاصل ھا ، بدقسمتی نال اساڈے حکمراناں دی کرپشن ، بے بصیرتی تے قانون و انصاف دی پامالی دیاں داستاناں ن پاکستان کوں پوری دنیا اچ بدنام کر ݙیتا ھِ حتی کہ اساں اپنڑاں قومی وقار وی ونجا بیٹھے ھیں حکمران طبقیاں دی ڈیکھا ڈیکھی عوام وی ایں رنگ اچ رنگیندے گئے ایں طرح اخلاقی اقدار دا جنازہ نکل گئیا افسوس کہ امانت و صداقت و دیانت اساڈی میراث ھائی ۔ اساں اپنڑی میراث توں مکر تے ذلیل و خوار تھئی گئے جبکہ غیراں نے ایکوں اپنڑاں تے عزت پا گھیدی بقول علامہ اقبال رحمتہ اللہ علیہ
گنوا دی ہم نے اسلاف سے جو میراث پائی تھی
ثریا سے زمیں پر آسمان نے ہم کو دے مارا
ثریا سے زمیں پر آسمان نے ہم کو دے مارا
